Page 96 - ธรรมะจากธรรมาสน์ เล่ม ๓
P. 96
ธรรมะจากธรรมาสน เลม ๓
พาลปณฑิตกถา
แสดงโดย พระธรรมธีรราชมหามุนี วัดระฆังโฆสิตาราม
เขตบางกอกนอย กรุงเทพฯ
วันอังคารที่ ๕ กันยายน พ.ศ. ๒๕๖๐
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ (๓ จบ)
โย พาโล มฺตี พาลฺยํ ปณฺฑิโต วาปเตน โส
พาโล จ ปณฺฑิตมานี ส เว พาโลติ วุจฺจตีติ.
ตามบาลีคาถาที่ได้ยกขึ้นเป็นนิกเขปบทแห่งเทศนานี้ว่า โย พาโล มฺตี พาลฺย�
ปณฺฑิโต วาปเตน โส พาโล จ ปณฺฑิตมานี ส เว พาโลติ วุจฺจติ แปลว่า “บุคคลใดโง่
ย่อมรู้ตัวว่าเปน คนโง่ เขาย่อมฉลาดได้เพราะการรู้ตัวนั้น แต่บุคคลโง่ ทนงตนว่า ตัวฉลาด
บุคคลนั้นแล เรา (ตถาคต) เรียกว่า คนโง่”
คนโง่ กับ คนฉลาด เปนของคู่กัน คนฉลาด รวยได้ คนโง่ ก็รวยได้ คนฉลาดศึกษา
เล่าเรียนได้ คนโง่ ก็ศึกษาเล่าเรียนได้ คนฉลาด มีโอกาสได้ปริญญา คนโง่ ก็มีโอกาสได้ปริญญา
คนฉลาด เป็นผู้ใหญ่บ้าน เป็นก�านัน เป็นครู เป็นอาจารย์ เป็นพ่อค้าประชาชน เป็นนายอ�าเภอ
เป็นผู้ว่าราชการจังหวัด เป็นส.ส. เป็นรัฐมนตรี หรือเป็นนายกรัฐมนตรี เป็นพระภิกษุ
สามเณร เป็นพระครู เป็นเจ้าคุณ เป็นสมเด็จได้ฉันใด คนโง่ ก็เป็นได้ เช่น คนฉลาด ทุกอย่าง แต่มี
ความต่างกันตรงที่ว่า “คนฉลาด ท�าอะไร พูดอะไร คิดอะไร ล้วนท�าให้ตนและคนอื่นฉลาดยิ่งขึ้น”
ด�ารงต�าแหน่งการงานใหญ่โต ปกครองลูกน้อง บริวารมากเท่าไร ก็พาให้คนอื่น ฉลาดมากขึ้น
เท่านั้น “ส่วน คนโง่ ยิ่งมียศต�าแหน่งสูงขึ้นเท่าไร ก็ยิ่งท�าให้คนอื่น โง่ตามมากขึ้นเท่านั้น”
พูดอีกอย่างหนึ่งเพื่อการเข้าใจง่าย ก็คือว่า อะไรที่คนฉลาด ท�าได้ คนโง่ ก็ท�าได้ แต่มันต่างกัน
ตรงที่ว่า คนโง่ ท�าพูดคิดแบบ คนโง่ คนฉลาด ท�าพูดคิดแบบ คนฉลาด เท่านั้นเอง
การแสดงออกซึ่งความคิดเห็นของตนโดยสุจริตบริสุทธิ์ใจ การแสดงออกซึ่งความ
สามารถของตนโดยสุจริตบริสุทธิ์ใจ มิใช่เป็นการหลงลืมตน มิใช่เป็นการอวดเก่ง มิใช่เป็น
การหยิ่งผยอง แต่เป็นการประกาศศักดาของมนุษยชาติว่า “มนุษย์ฉลาดย่อมอยู่เหนือโลก
ทุกกรณี” แต่คนโง่กลับมีความเห็นทวนกระแสธรรมชาติว่า “คนพวกนี้มันอวดเก่ง”
ขอให้ข้อคิดเห็นว่า “คนโง่ อวดเก่งนั้นมีมาก คนฉลาด อวดเก่งนั้นมีน้อย” คนฉลาด ยิ่งพูด
90
