Page 82 - ธรรมะจากธรรมาสน์ เล่ม ๓
P. 82
ธรรมะจากธรรมาสน เลม ๓
สะมาทิยามิ ข้าพเจ้าขอสมาทานสิกขาบทคืองดเว้นการถือเอาสิ่งของที่เจ้าของมิได้ให้”
การงดเว้นจากการทุจริตท่านเรียกว่า วิรัติ มี ๓ ประการ คือ
๑) สัมปตตวิรัติ เว้นสิ่งประจวบเฉพาะหน้า คือ เว้นเมื่อประสบเหตุจูงใจให้ท�า
การทุจริตแล้วงดเว้นเสียได้ไม่ท�าผิดศีล เพราะมีหิริ ความอายชั่ว โอตตัปปะ ความกลัวบาป
๒) สมาทานวิรัติ เว้นด้วยการสมาทาน คือ ได้สมาทานศีลไว้แล้ว เมื่อประสบเหตุ
จูงใจให้ท�าการทุจริต ก็งดเว้นได้ตามที่สมาทานไว้ก่อนแล้ว
๓) สมุจเฉทวิรัติ เว้นได้เด็ดขาด เว้นได้เด็ดขาด คือ การงดเว้นการทุจริตของ
พระอริยะทั้งหลาย ผู้ไม่มีแม้แต่ความคิดที่จะประกอบการทุจริตนั้น
ดังนั้น การรณรงค์ให้คนไทยรักษาศีล ๕ โดยเข้าร่วมโครงการหมู่บ้านรักษาศีล ๕
จึงเป็นวิธีการต่อต้านการทุจริตและประพฤติมิชอบที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดวิธีหนึ่ง
การทุจริตและประพฤติมิชอบมิได้มีแต่ในสมัยนี้เท่านั้น แม้แต่ในสมัยพุทธกาล
กว่าสองพันปีมาแล้ว ก็มีการทุจริตและประพฤติมิชอบเช่นเดียวกัน ดังที่มีการเล่าไว้ใน
ธนัญชานิสูตร ดังต่อไปนี้
ญาติคนหนึ่งของ พระสารีบุตร มีชื่อว่า ธนัญชานิพราหมณ์ เขาเป็นข้าราชการชั้นผู้ใหญ่
ในการรับราชการช่วงแรก เขาปฏิบัติหน้าที่ด้วยความสุจริต เพราะได้ภรรยาที่เป็นสัมมาทิฏฐิ
คอยตักเตือนเขา แต่ตอนหลังเขาได้ภรรยาใหม่ที่เป็นมิจฉาทิฏฐิเห็นผิดจากท�านองคลองธรรม
ธนัญชานิพราหมณ์ จึงหันมาประพฤติทุจริตต่อหน้าที่ด้วยวิธีการ ๒ อย่าง ดังนี้
วิธีการแรก เขาอาศัยพระราชาปล้นประชาชน คือ อ้างกฎหมายหรือใช้อ�านาจรัฐ
เพื่อแสวงหาประโยชน์จากประชาชน วิธีการนี้เรียกว่า “การฉ้อราษฎร์”
วิธีการที่สอง เขาอาศัยประชาชนปล้นพระราชา คือ เบิกเงินจากคลังหลวงโดย
อ้างว่าจะน�าไปช่วยประชาชนผู้ประสบภัย แต่เงินนั้นไม่ถึงมือประชาชน เพราะเขาน�าเงินไปใช้
เพื่อประโยชน์ส่วนตน วิธีการนี้เรียกว่า “การบังหลวง”
ต่อมาเมื่อ พระสารีบุตร ได้พบกับ ธนัญชานิพราหมณ์ พระเถระได้ถามเขาว่า เขาท�าการ
ฉ้อราษฎร์บังหลวงตามที่มีผู้รายงานให้ท่านทราบจริงหรือ ธนัญชานิพราหมณ์ รับสารภาพว่า
“เขาได้ท�าเช่นนั้นจริง” พระสารีบุตร ถามว่า “ท�าไมจึงท�าเช่นนั้น” ธนัญชานิพราหมณ์ ตอบว่า
“เหตุที่เขาท�าการฉ้อราษฎร์บังหลวง เพราะเขาต้องน�าเงินที่ได้จากการทุจริตประพฤติมิชอบ
ไปเลี้ยงดูบิดามารดา บุตร ภรรยา ทาสและกรรมกร” พระสารีบุตรได้ตักเตือน ธนัญชานิ
พราหมณ์ ว่า “ผู้ท�าการทุจริตประพฤติมิชอบตายไปแล้วต้องตกนรก ค�าแก้ตัวที่ว่า
76
