Page 15 - [E-book] วันศาสนูปถัมภ์ ๒๐ สิงหาคม ๒๕๖๕

วันศาสนูปถัมภ์ พ�ทธศักราช ๒๕๖๕

ดวยเหตุทั้งสองประการดังกลาวแลว จึงทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ประกาศตั้งกรมธรรมการ
เปนกระทรวงธรรมการ เมื่อวันที่ ๑ เมษายน พ.ศ. ๒๔๓๕
การปรับปรุงกรมธรรมการเปนกระทรวงธรรมการครั้งนี้ เปนการยกฐานะกรมซึ่งมีงานมากขึ้น

เปนกระทรวงตามพระราชประสงคและตัดเอากรมแผนที่ซึ่งมิไดมีสวนเกี่ยวของกับการศึกษามากนักออกไป
สังกัดอื่น สวนงานหลักของกรมใดที่เคยทำอยูกอนก็ใหทำตอไป กรมธรรมการสังฆการีไดรับการเปลี่ยนชื่อ
เปนกรมสังฆการี ดังนั้น งานของกรมสังฆการีจึงเปนงานที่มาจากงานของกรมธรรมการสังฆการีเดิมนั่นเอง
มีการเปลี่ยนแปลงก็แตเฉพาะขยายปริมาณงานใหครอบคลุมทั่วประเทศ กวางขวางออกไปเทานั้น

สมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัว รัชกาลที่ ๖ (พ.ศ. ๒๔๕๓-๒๔๖๘)
ในสมัยรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัว รัชกาลที่ ๖ ฐานะของกรมการศาสนา
ซึ่งอยูในนาม กรมสังฆการี มาแตสมัยรัชกาลที่ ๕ นั้น ไดมีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงขึ้นอีก ๓ ครั้ง คือ
ครั้งแรกในป พ.ศ. ๒๔๕๔ ไดทรงพิจารณาเห็นวาหนาที่ราชการในกระทรวงธรรมการแตเดิม
มีกรมขึ้นใหญบาง เล็กบาง มีกิจการตองทำไมสมสวนกัน จึงทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหจัดระเบียบใหม
ออกเปน ๕ กรม คือ กรมกลางหรือแผนกบัญชาการ ๑ กรมสังฆการี ๑ กรมธรรมการ ๑ กรมราชบัณฑิต ๑
กรมศึกษาธิการ ๑ โดยแยกกรมธรรมการสังฆการีออกเปน ๒ กรม คือ กรมสังฆการี กับ กรมธรรมการ

กรมสังฆการี มีหนาที่
๑. สำรวจและทำบัญชีพระภิกษุสามเณรโดยแยกเปนมณฑล ตามวุฒิ และสมณศักดิ์
๒. จัดการบรรพชาอุปสมบท แตงตั้งพระสังฆาธิการและพระสมณศักดิ์ พระอุปชฌาย
การสอบไลพระปริยัติธรรม การตั้งไวยาวัจกร และการพระราชกุศล
๓. ควบคุมและปราบปรามอลัชชีภิกษุ ตลอดจนตรวจการปกครองคณะสงฆ
๔. ตรวจบัญชีพระสงฆใหถูกตอง ตรวจเหตุการณซึ่งจะทำความมัวหมองใหแกคณะสงฆ
ตรวจการปกครองเพื่อใหรูความเจริญและความเสื่อมแหงคณะสงฆ

กรมธรรมการ มีหนาที่
๑. สำรวจจัดทำบัญชีวัด แยกเปนประเภทวัดหลวง วัดราษฎร และวัดรางทั่วราชอาณาจักร
๒. ควบคุมการตรวจสอบการสรางวัด รวมทั้งการขอพระราชทานวิสุงคามสีมา
๓. จัดการทำนุบำรุงวัดและจัดการเกี่ยวกับศาสนสมบัติ
เมื่อไดมีการปรับปรุงกระทรวงธรรมการในป พ.ศ. ๒๔๕๔ และพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลา
เจาอยูหัว ทรงมีพระราชดำรัสวาหนาที่ของกระทรวงนั้นควรจะมีอยู ๒ อยาง คือ หนาที่จัดการศึกษาใหแกปวงชน
และดูแลสงเสริมการพระศาสนาเทานั้น การจัดระบบบริหาร และมอบหมายหนาที่การงานก็ควรจะเปนไปตาม
หนาที่ดังกลาว ดังนั้น ในป พ.ศ. ๒๔๕๙ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหจัดแบงสวนราชการ และหนาที่
การงานในกระทรวงธรรมการเสียใหม

สำหรับการพระอารามตามจังหวัดชั้นนอกในป พ.ศ. ๒๔๖๐ เปนปแรกที่โปรดเกลาฯ ใหจัด
ขาราชการสวนภูมิภาคของกระทรวงธรรมการเปนเจาหนาที่ฝายการศาสนาสมทบกับการศึกษา และในป
พ.ศ. ๒๔๖๑ โปรดเกลาฯ ใหเปลี่ยนชื่อกรมพระอารามเปนกรมกัลปนา ตอมาป พ.ศ. ๒๔๖๒ พระบาทสมเด็จ
พระมงกุฎเกลาเจาอยูหัว รัชกาลที่ ๖ พระองคไดทรงดำริวา

14 14