Page 16 - [E-book] วันศาสนูปถัมภ์ ๒๐ สิงหาคม ๒๕๖๕

¡ÃÁ¡ÒÃÈÒʹÒ

“ราชการของกระทรวงธรรมการ และกรมศึกษาธิการนั้น ตางชนิดกันทีเดียว
ยากที่จะเลือกหาเจากระทรวงผูสามารถบัญชาการไดดีทั้ง ๒ กรม คงไดทางหนึ่ง เสียทางหนึ่ง
มีพระบรมราชประสงคจะใหราชการเปนไปสะดวก ทั้งจะใหสมแกทรงเปนพุทธศาสนูปถัมภโดยตรง จึงมี
พระบรมราชโองการดำรัสเหนือเกลาใหยายกรมธรรมการมารวมอยูในพระราชสำนักตามประเพณีเดิม
สวนกระทรวงธรรมการใหเรียกวา กระทรวงศึกษาธิการ มีหนาที่จัดการศึกษา”
ดังนั้น ในป พ.ศ. ๒๔๖๒ ไดมีการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญ ๒ อยาง คือ

๑. เปลี่ยนชื่อกระทรวงธรรมการ เปนกระทรวงศึกษาธิการ
๒. โปรดใหยายกรมธรรมการไปรวมอยูในกระทรวงวัง โดยพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหจัดระเบียบ
การบริหารในกรมธรรมการใหม
สำหรับกระทรวงศึกษาธิการในระยะนั้นคงเหลือหนวยงานเพียง ๓ หนวยคือ กองบัญชาการ
กรมศึกษาธิการ และกรมมหาวิทยาลัย

สมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัว รัชกาลที่ ๗ (พ.ศ. ๒๔๖๘-๒๔๗๗)
ในป พ.ศ. ๒๔๖๙ ไดมีการเปลี่ยนแปลงงานของกรมธรรมการ กลาวคือ พระบาทสมเด็จ
พระปกเกลาเจาอยูหัว รัชกาลที่ ๗ ทรงพระราชดำริวา การศึกษาไมควรจะแยกจากวัด โปรดใหเปลี่ยนชื่อ
กระทรวงศึกษาธิการเปน กระทรวงธรรมการ และใหกรมธรรมการไดกลับมารวมกับกระทรวงศึกษาธิการ
การปรับปรุงครั้งนี้ยังคงใหกรมสังฆการีเปนกรมหนึ่งอยูในกรมธรรมการตามเดิม แตไดแยก

กรมกัลปนาซึ่งมีหนาที่ดูแลรักษาศาสนสมบัติไปขึ้นกับกรมพระคลังขางที่ กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ
หลังจากการเปลี่ยนแปลงการปกครองจากสมัยสมบูรณาญาสิทธิราชยมาเปนสมัยประชาธิปไตยแลวไดมี
พระราชบัญญัติจัดตั้งกระทรวง ทบวง และกรม พ.ศ. ๒๔๗๖ แบงสวนราชการของแผนดินออกเปน ๗ กระทรวง คือ
๑. กระทรวงกลาโหม
๒. กระทรวงเศรษฐการ
๓. กระทรวงมหาดไทย
๔. กระทรวงยุติธรรม
๕. กระทรวงพระคลัง
๖. กระทรวงธรรมการ
๗. กระทรวงตางประเทศ
จากการประกาศใชพระราชบัญญัติฉบับนี้ มีผลใหยุบกรมกัลปนา สังกัดกระทรวงพระคลัง
มหาสมบัติ ลงเปนกองศาสนสมบัติ โอนใหกลับมาสังกัดอยูในกรมธรรมการ กระทรวงธรรมการ
ตอมา เมื่อวันที่ ๙ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๖ ไดมีพระราชบัญญัติวาดวยระเบียบราชการบริหาร

แหงราชอาณาจักรสยาม พ.ศ. ๒๔๗๖ จัดระเบียบการบริหารแหงราชอาณาจักรสยาม ซึ่งใชเปนบรรทัดฐาน
สืบมาจนถึงปจจุบัน ดังนี้
ราชการบริหารสวนกลาง
ราชการบริหารสวนภูมิภาค
ราชการบริหารสวนทองถิ่น
จากพระราชบัญญัติฉบับนี้ ไดมีพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. ๒๔๗๖
อีกฉบับหนึ่ง เพิ่มสำนักนายกรัฐมนตรี และกระทรวงวังขึ้นใหม เปลี่ยนชื่อกระทรวงพระคลัง เปนกระทรวงการคลัง

กระทรวงธรรมการมีอำนาจและหนาที่เกี่ยวกับการศึกษา การธรรมการ และการศิลปากร
15