Page 63 - ธรรมะจากธรรมาสน์ เล่ม ๓
P. 63
ธรรมะจากธรรมาสน เลม ๓
ก็หมดตัวเสียแล้ว ผู้ประกอบด้วยขันติ คือ ความอดทนนี้ พระพุทธองค์ทรงสรรเสริญว่า
เป็นผู้งดงามในโลก คุณธรรมข้อนี้เป็นคุณสมบัติของผู้น�าประการที่ ๑
คุณธรรมประการที่ ๒ คือ ชาคริยะ แปลว่า ความเปนผู้ตื่น บุคคลผู้มีต�าแหน่ง
เป็นผู้น�า จ�าต้องมีความตื่นตัว กระตือรือร้น กระฉับกระเฉง เป็นผู้ไม่มัวเมา เป็นผู้ไม่หลับ
มีสติก�ากับ มีความพร้อมสรรพทั้งทางกาย วาจา ใจ ในการปฏิบัติหน้าที่ ตื่นตัว ตื่นรู้อยู่เสมอ
ถ้าเป็นผู้หลับ แม้จะนับจ�านวนเป็นร้อย ก็มากเพียงปริมาณ แต่ด้อยคุณภาพ เพราะคนหลับ
เป็นเหมือนคนตาย คนตายหามีก�าลังกายก�าลังทรัพย์ก�าลังความคิดสติปัญญาไม่ บุคคล
ผู้ตื่นแม้เพียงคนเดียว ย่อมมีความพร้อมมากกว่าคนหลับนับจ�านวนร้อย ชาคริยะหรือ
ชาคริยานุโยค เป็นคุณธรรมของนักปฏิบัติธรรมด้วย หมายถึง ประกอบความเพียรเป็นเครื่อง
ตื่นอยู่เสมอ ไม่หลงในนิวรณธรรมอันเป็นเครื่องกั้นใจไม่ให้บรรลุคุณความดี ผู้น�าต้องตื่นตัว
รู้ทันสถานการณ์ภายนอก เพื่อปรับกลยุทธ์ในการบริหาร ทั้งตั้งรับและรุกจึงจะไม่เพลี่ยงพล�้า
เรียกว่า รู้เท่าเอาไว้กัน รู้ทันเอาไว้แก้ ข้อนี้เป็นคุณธรรมของผู้น�าประการที่ ๒
คุณธรรมประการที่ ๓ คือ อุฏฐานะ หมายถึง การลุกขึ้นเพื่อท�างานตามหน้าที่
ค�าโบราณว่า “หน้านอกบอกความงาม หน้าในบอกความดี หน้าที่บอกความสามารถ”
หน้านอกแต่งให้พอดี หน้าในกับหน้าที่แต่งให้มาก ในที่นี้หมายถึง ความหมั่นขยันในการปฏิบัติ
หน้าที่ ทั้งหน้าที่โดยตรง ทั้งหน้าที่โดยได้รับมอบหมาย ให้ด�าเนินไปด้วยความเรียบร้อย
ถูกต้องเหมาะสม เพื่อประโยชน์สุขแก่ส่วนรวม โดยไม่เห็นแก่ความเหน็ดเหนื่อย มีสติปัญญา
แก่กล้า ความคิดแหลมคม ร่างกายแข็งแรง จิตใจเข้มแข็ง มุ่งมั่นเพื่องาน รักงาน การลุกขึ้น
ตรงกันข้ามกับการนอน ความขยันตรงกันข้ามกับความเกียจคร้าน คนเกียจคร้าน ก็คือ
คนเอาแต่นอน อ้างความหนาว ร้อน หิว กระหาย เช้า สาย บ่าย เย็น แล้วไม่ท�าการงาน
คนเกียจคร้านชอบความสบาย คอยเลี่ยงที่ยากบากไปหาที่ง่าย หลบงานหนักไปหางานเบา
หวังแต่สนุก ไม่นึกถึงความทุกข์ข้างหน้า ฟันฝาความทุกข์ไปสู่สุขข้างหน้า ผู้มีความหมั่นขยัน
ย่อมสามารถน�าตน น�าคน น�างาน ให้ผ่านไปโดยไม่ไร้ประโยชน์ แม้จะล�าบากกรากกร�าก็จ�าต้อง
สู้เอาชนะอุปสรรคข้อขัดข้องนานาประการ เหมือนว่าวต้านลม ฉะนั้น ตรงกันข้าม ผู้น�าบาง
ท่านไม่เอาไหน ด้อยพัฒนา มีปกติลาปวยเป็นนิจ ลากิจเป็นประจ�า แถมหน้าฉ�่าคอยประจบ
เอาแต่จะหลบเลี่ยงงาน เชี่ยวชาญในการคุย ไม่ลุยท�างานเสมอ พอเผลอคอยหลับ โทรศัพท์
ทั้งวัน นั่งก็ไม่ติดที่ งานมีก็ไม่ค่อยท�า เป็นผู้น�าแต่มาช้าตลอดปี แถมจรลีกลับก่อนกาล บริหาร
ก็ไม่ดี กลับไปโทษที่ผู้ร่วมงาน หน้าด้านเอาเงินเดือน อีกเลื่อนขั้นเมื่อสิ้นปี คนเช่นนี้เป็นผู้น�า
ไม่ได้ คุณธรรมข้อนี้เป็นคุณสมบัติประการที่ ๓
57
