Page 33 - วารสารสายตรงศาสนา ปีที่ ๒๐ ฉบับที่ ๖ (สิงหาคม - กันยายน ๒๕๖๖)

ขบวนฟอน ในฐานะที่เปนบรรทัดฐานทางสังคม “ฮีต ๑๒” หรือ “งานประเพณี ๑๒ เดือน” ของชาวอีสานนั้น พอถึงเดือน ๖
ก็จะมีงานบุญวิสาขบูชาและงาน “บุญบั้งไฟ” หรือ “บองไฟ” นับเปนงานบุญทองถิ่นที่สืบทอดกันมานานในจังหวัดภาคอีสาน
โดยมีความเชื่อวาเปนการบวงสรวงเทพยดาบนฟา (แถน) บันดาลใหฝนตกตองตามฤดูกาลเพื่อที่พืชพันธุธัญญาหารทั้งหลาย

จะไดอุดมสมบูรณ

“สัญลักษณ” ที่อยูกับพิธีนี้ เมื่อเรากลาวถึง “บั้งไฟ”
เราก็มักนึกถึง “พญานาค” ควบคูกันไป จึงทําใหผูคนสนใจที่จะ
ตีความ และอธิบายความหมายของนาคในเชิงสัญลักษณ

ที่ปรากฏอยูในพิธีดังกลาวในหลาย ๆ แงมุมแตกตางกัน ทั้งๆ
ที่ยังมีพิธีอื่นที่นาคมีความหมายที่สําคัญในพิธีนั้น เหตุนี้

เองนัยยะความหมายของนาคอีกแงมุมหนึ่งก็คือ “เจาแหงน้ำ”
ตัวแทนของความอุดมสมบูรณตอวัฒนธรรมความเปนอยู
ของคนอีสาน กลาวคือ ในชวงประมาณเดือนพฤษภาคมตอ

กับมิถุนายน (เดือนหก) ของทุกป หมูบานอีสาน สวนใหญจะ
ตองจัดประเพณีบุญบั้งไฟกอนฤดูทํานา ในแงมุมทางประวัติศาสตร

และตํานานของบุญบั้งไฟก็มีเรื่องราวความเชื่อของคนอยาง
ยาวนานและตอเนื่อง ในตำนานพื้นบานหลายเรื่อง เชน
“ผาแดงนางไอ” “ตํานานหนองหาน” และ “นิทานเรื่อง

พญาคันคาก” เปนตน สะทอนถึงปรากฏการณที่มีความเปนมา
ทางประวัติศาสตร และตั้งอยูบนพื้นฐานทางความเชื่อ คานิยม

และโลกทัศนอันสัมพันธกับวิถีชีวิตโดยรวมของคนอีสานอีกดวย
ดวยความเชื่อและความศรัทธาอยางแรงกลาของคน
อีสานที่มีตอนาค อันเปนสัญลักษณของความสมบูรณ

กรมการศาสนาไดดำเนินการตามนโยบายของกระทรวง
วัฒนธรรมในการนำ Soft power ในมิติศาสนา โดยดำเนิน

งาน “โครงการจัดทำองคความรู “นาค : ตำนานและ
ความเชื่อในคติศาสนา” จัดพิมพเปนหนังสือพรอมภาพ
ประกอบที่งดงาม มีเนื้อหาเกี่ยวกับความรูเกี่ยวกับนาค ไดแก

นาคในประวัติศาสตรอุษาคเนย การกำเนิดนาคในพระพุทธ
ศาสนา ตำนานของนาคในพระพุทธศาสนานาค ในสังคมไทย

ศิลปกรรมเกี่ยวกับนาคในประเทศไทย จากตำนานสูความเชื่อ
ของคนไทย นาค : เสนทางความเชื่อความศรัทธา เพื่อสงเสริม
ความรูเกี่ยวกับนาคในฐานะที่เปนเอกลักษณประจำชาติ

ประเภทสัตวในตำนาน รวมถึง ไดจัดทำเสนทางความเชื่อ
ความศรัทธาแหงลุมแมน้ำโขง ตามรอยพญานาคใน

๕ จังหวัดภาคอีสาน ไดแก จังหวัดมุกดาหาร

ปที่ ๒๐ ฉบับที่ ๖ ประจำเดือนสิงหาคม - กันยายน ๒๕๖๖ ๓๓