Page 18 - [E-Book] วันศาสนูปถัมภ์ พ.ศ. ๒๕๖๐

พระพุทธศาสนา

มีประเพณีฉลองสงกรานต์ด้วยการท�าบุญ รดน�้าและสาดน�้าเพื่อแสดงความกตัญญู
และแสดงความปรารถนาดีต่อกัน นอกจากนี้ยังมีต�านานซึ่งอธิบายความเป็นมา

ของประเพณีสงกรานต์ ตลอดจนการท�านายเรื่องดินฟาอากาศ การผลิตพืชผล
และเหตุการณ์บ้านเมืองด้วย
ประเพณีสงกรานต์เป็นการฉลองการขึ้นปีใหม่ตามสุริยคติแต่เนื่องจาก

ยังนิยมนับวันทางจันทรคติกันอยู่ ช่วงเวลาฉลองสงกรานต์ในแต่ละท้องถิ่น
จึงอาจไม่ตรงกันทีเดียว โดยปรกติอยู่ระหว่างวันที่ ๑๓-๑๕ เมษายน ในล้านนาบางปี

สงกรานต์อาจอยู่ในช่วงวันที่ ๑๔-๑๖ เมษายน ในภาคกลางนิยมท�าบุญตักบาตร
ในวันที่ ๑๓ เมษายน ถือเป็นวันมหาสงกรานต์คือเป็นวันที่พระอาทิตย์ก้าวเข้าสู่

ราศีเมษ เป็นวันสิ้นปีเก่า วันที่ ๑๔ เมษายน เป็นวันเนา คือวันที่เชื่อมต่อระหว่าง
ปีเก่ากับปีใหม่ และวันที่ ๑๕ เมษายน เป็นวันเถลิงศกขึ้นปีใหม่

ประเพณีสงกรานต์ นอกจากเป็นประเพณีการขึ้นปีใหม่ของไทยแล้วยังพบว่า
ประเทศเพื่อนบ้าน ได้แก่ ลาว เมียนมา กัมพูชา ตลอดจนกลุ่มชนที่พูดภาษาตระกูลไท
หลายกลุ่มก็มีประเพณีสงกรานต์เป็นประเพณีการขึ้นปีใหม่ด้วย เช่น ไทลื้อ

ในเขตปกครองตนเองสิบสองพันนา และไทเหนือในเขตปกครองตนเองใต้คง
มณฑลยูนนาน สาธารณรัฐประชาชนจีน ไทขึนและไทใหญ่ในสหภาพพม่า ไทพ่าเก

ไทอ่ายตอน และไทค�าตี่หรือไทค�าที่ในรัฐอัสสัม และรัฐอรุณาจัลประเทศ
ประเทศอินเดีย น่าสังเกตว่า สังคมที่มีประเพณีสงกรานต์ล้วนเป็นสังคมที่นับถือ

พระพุทธศาสนาฝายเถรวาท
พิธีสงกรานต์ เป็นพิธีกรรมที่เกิดขึ้นในสมาชิกในครอบครัว หรือชุมชน

บ้านใกล้เรือนเคียง แต่ปัจจุบันได้เปลี่ยนไปสู่สังคมในวงกว้าง และมีแนวโน้ม
ที่จะเปลี่ยนทัศนคติ และความเชื่อไป ในความเชื่อดั้งเดิมใช้สัญลักษณ์เป็น
องค์ประกอบหลักในพิธี ได้แก่ การใช้น�้าเป็นตัวแทน แก้กันกับความหมายของ

ฤดูร้อน ช่วงเวลาที่พระอาทิตย์เคลื่อนเข้าสู่ราศีเมษ ใช้น�้ารดให้แก่กันเพื่อความชุ่มชื่น
มีการขอพรจากผู้ใหญ่ การร�าลึกและกตัญญูต่อบรรพบุรุษที่ล่วงลับ ในชีวิตสมัยใหม่

ของสังคมไทยเกิดประเพณีกลับบ้านในเทศกาลสงกรานต์ นับวันสงกรานต์
เป็นวันครอบครัว ในพิธีเดิมมีการสรงน�้าพระที่น�าสิริมงคล เพื่อให้เป็นการเริ่มต้น

ปีใหม่ที่มีความสุข ปัจจุบันมีพัฒนาการและมีแนวโน้มว่าได้มีการเสริมจนคลาดเคลื่อน
บิดเบือนไป เกิดการประชาสัมพันธ์ในเชิงการท่องเที่ยวว่าเป็น “Water Festival”

เป็นภาพของการใช้น�้าเพื่อแสดงความหมายเพียงประเพณีการเล่นน�้า

11
วันศาสนูปถัมภ พ.ศ. ๒๕๖๐