Page 25 - เสาเสมาธรรมจักร รางวัลพระราชทาน ผู้ทำคุณประโยชน์ต่อพระพุทธศาสนา ประจำปีพุทธศักราช ๒๕๖๗
P. 25
เสาเสมาธรรมจักร
สัญลักษณและความหมาย
สัญลักษณ์ คือเครื่องหมายเป็นที่ก�าหนดรู้กันว่า หมายถึง เรื่องราว
ประวัติความเป็นมาอย่างไร มีความส�าคัญอย่างไร และใช้หมายถึงสิ่งไร
เช่น สัญลักษณ์สถาบันของชาติไทยเรา คือธงไตรรงค์ หรือธงชาติไทยที่ใช้อยู่
ในปัจจุบัน มีความหมาย ตามพระราชนิพนธ์บรรยายของพระบาทสมเด็จ
พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ ว่า
ขอร�่ำร�ำพันบรรยำย
ควำมคิดเครื่องหมำย แห่งสีทั้งสำมงำมถนัด
ขำวคือบริสุทธิ ศรีสวัสดิ
หมำยพระไตรรัตน์ และธรรมะคุ้มจิตไทย
แดงคือโลหิตเรำไ ร้
ึ่งยอมสละได้ เพื่อรักษ์ชำติศำสนำ
น�้ำเงินคือสีโสภำ
อันจอมประชำ ธ โปรดเป นของส่วนองค์
จัดริ้วเป นทิวไตรรงค์
จึงเป นสีธง ที่รักแห่งเรำชำวไทย
นอกจากนี้แล้ว ในประเทศถิ่นฐานหรือสถาบันที่มีความเจริญรุ่งเรืองต่าง มักจะมี
ตราสัญลักษณ์ปรากฏให้เห็นกันอยู่ทั่วไป ยิ่งพระพุทธศาสนาของเราซึ่งมีความเจริญรุ่งเรืองผ่านมาแล้ว
นับด้วยพันปี จนสืบเนื่องมาถึงประเทศไทยของเรา และเป็นที่ยอมรับนับถือว่าเป็นศาสนาประจ�าชาติแล้ว
นักปราชญ์ราชบัณฑิตได้บัญญัติตราสัญลักษณ์ขึ้นมากมาย สัญลักษณ์อย่างหนึ่งที่ชาวไทยเราเห็นอยู่
เสมอ และทั่ว ไปก็คือ ธงเสมำธรรมจักร ซึ่งจัดท�าขึ้นในคราวงานสมโภช ๒๕ พุทธศตวรรษ
ในสมัยรัฐบาล ฯพณฯ จอมพล ป.พิบูลสงคราม พ.ศ. ๒๕๐๐ ที่จังหวัดพระนคร (กรุงเทพมหานคร
ในปัจจุบัน)
ย้อนหลังไปดูถิ่นก�าเนิดของธรรมจักรในสมัยอดีต เราจะพบวงล้อธรรมจักรใหญ่กับกวางหมอบคู่กัน
อีกสัญลักษณ์หนึ่ง ก็เป็นสัญลักษณ์ที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนาเป็นสัญลักษณ์ที่ขุดได้จาก
อาณาจักรทวาราวดี จังหวัดนครปฐม โดยกรมศิลปากร และตั้งแสดงให้ประชาชนได้เข้าชมและศึกษาอยู่
ณ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กรมศิลปากร
สัญลักษณ์นี้เป็นสัญลักษณ์อันประเดิมเริ่มแรกประวัติศาสตร์ของพระพุทธศาสนาทีเดียว คือ
เป็นสัญลักษณ์การประกาศพระพุทธศาสนาครั้งแรกของพระพุทธเจ้า โดยทรงเทศนาโปรดพระปัญจวัคคีย์
๕ ท่าน คือ พระโกณฑัญญะ พระวัปปะ พระภัททิยะ พระมหานามะ และพระอัสสชิ
