Page 24 - ผู้ทำคุณประโยชน์ต่อพระพุทธศาสนา พ.ศ. ๒๕๖๖

เสาเสมาธรรมจักร
สัญลักษณและความหมาย

สัญลักษณ คือเครื่องหมายเปนที่กําหนดรูกันวา หมายถึง เรื่องราว
ประวัติความเปนมาอยางไร มีความสําคัญอยางไร และใชหมายถึงสิ่งไร
เชน สัญลักษณสถาบันของชาติไทยเรา คือธงไตรรงค หรือธงชาติไทยที่ใชอยู
ในปจจุบัน มีความหมาย ตามพระราชนิพนธบรรยายของพระบาทสมเด็จ
พระมงกุฎเกลาเจาอยูหัว รัชกาลที่ ๖ วา

ขอรํ่ารําพันบรรยาย
ความคิดเครื่องหมาย แหงสีทั้งสามงามถนัด
ขาวคือบริสุทธิ์ศรีสวัสดิ์
หมายพระไตรรัตน และธรรมะคุมจิตไทย
แดงคือโลหิตเราไซร
ซึ่งยอมสละได เพื่อรักษชาติศาสนา
นํ้าเงินคือสีโสภา
อันจอมประชา ธ โปรดเปนของสวนองค
จัดริ้วเปนทิวไตรรงค
จึงเปนสีธง ที่รักแหงเราชาวไทยฯ

นอกจากนี้แลว ในประเทศถิ่นฐานหรือสถาบันที่มีความเจริญรุงเรืองตาง ๆ มักจะมี
ตราสัญลักษณปรากฏใหเห็นกันอยูทั่วไป ยิ่งพระพุทธศาสนาของเราซึ่งมีความเจริญรุงเรืองผานมาแลว
นับดวยพันป จนสืบเนื่องมาถึงประเทศไทยของเรา และเปนที่ยอมรับนับถือวาเปนศาสนาประจําชาติแลว
นักปราชญราชบัณฑิตไดบัญญัติตราสัญลักษณขึ้นมากมาย สัญลักษณอยางหนึ่งที่ชาวไทยเราเห็นอยู
เสมอ ๆ และทั่ว ๆ ไปก็คือ “ธงเสมาธรรมจักร” ซึ่งจัดทําขึ้นในคราวงานสมโภช ๒๕ พุทธศตวรรษ
ในสมัยรัฐบาล ฯพณฯ จอมพล ป.พิบูลสงคราม พ.ศ. ๒๕๐๐ ที่จังหวัดพระนคร (กรุงเทพมหานคร
ในปจจุบัน)
ยอนหลังไปดูถิ่นกําเนิดของธรรมจักรในสมัยอดีต เราจะพบวงลอธรรมจักรใหญกับกวางหมอบคูกัน
อีกสัญลักษณหนึ่ง ก็เปนสัญลักษณที่เกี่ยวของกับพระพุทธศาสนาเปนสัญลักษณที่ขุดไดจาก
อาณาจักรทวาราวดี จังหวัดนครปฐม โดยกรมศิลปากร และตั้งแสดงใหประชาชนไดเขาชมและศึกษาอยู
ณ พิพิธภัณฑสถานแหงชาติ กรมศิลปากร
สัญลักษณนี้เปนสัญลักษณอันประเดิมเริ่มแรกประวัติศาสตรของพระพุทธศาสนาทีเดียว คือ
เปนสัญลักษณการประกาศพระพุทธศาสนาครั้งแรกของพระพุทธเจา โดยทรงเทศนาโปรดพระปญจวัคคีย
๕ ทาน คือ พระโกณฑัญญะ พระวัปปะ พระภัททิยะ พระมหานามะ และพระอัสสชิ