Page 14 - ตามรอยเส้นทางธรรมแห่งศรัทธา จาริกเส้นทางบุญในมิติทางศาสนา

๓. เส้นทางความเชื่อความศรัทธาแห่งลุ่มแม่น�้าโขง ๓.๒ ต�านานผู้คุ้มครองพระพุทธศาสนา ซึ่งมีเรื่องราว

สังคมไทยมีคติความเชื่อที่สัมพันธ์กับนาคมาอย่างยาวนาน ของนาคปรากฏในนิบาตชาดกหลายเรื่อง โดยเฉพาะเมื่อครั้ง
มีความเกี่ยวพันกับวิถีชีวิต สะท้อนถึงต�านานและความเชื่อ ที่พระพุทธองค์เสวยพระชาติเป็นพญานาค ๓ เรื่อง คือ
มาแต่อดีต สื่อออกมาผ่านทางขนบธรรมเนียมประเพณี ทัททรชาดก จัมเปยชาดก และภูริทัตชาดก ต่อมาหลังจาก

ศิลปวัฒนธรรม พิธีกรรมต่างๆ มาจนถึงปัจจุบัน เช่น ที่พระพุทธองค์ทรงตรัสรู้พระสัมมาสัมโพธิญาณแล้ว
เป็นผู้พิทักษ์ศาสนา เป็นบันไดเชื่อมระหว่างโลกและสวรรค์ เสด็จไปประทับบ�าเพ็ญสมาบัติเสวยวิมุติสุข ณ ร่มไม้จิก
บั้งไฟพญานาคในวันออกพรรษา และประเพณีไหลเรือไฟ เป็นเวลา ๗ วัน เกิดเหตุการณ์ฝนตกอยู่ไม่ขาดสาย

ที่ตกแต่งเรือเพื่อน�าไปลอยบูชารอยพระพุทธบาท เป็นต้น พญามุจลินทร์นาคราช จึงได้ออกจากนาคพิภพ เพื่อปกป้อง
ดังนั้น นาคจึงถือเป็นสัญลักษณ์สะท้อนวิถีวัฒนธรรมของคนไทย การบ�าเพ็ญสมาธิของพระพุทธองค์ โดยท�าขนดล้อม

อย่างแนบแน่น ดังมีปรากฏในต�านานต่างๆ ได้แก่ พระวรกาย ๗ ชั้น แล้วแผ่พังพานบังฝนถวายด้วยประสงค์
๓.๑ ต�านานแห่งการสร้างบ้านแปงเมืองที่เล่าขาน มิให้ฝนและลมหนาวต้องพระวรกาย จึงเป็นที่มา
สืบมา สันนิษฐานว่านาคอาจจะเป็นกลุ่มชนดั้งเดิมที่มีถิ่นฐาน ของการจัดสร้างพระพุทธรูปปางนาคปรกในเวลาต่อมา

อยู่ในเขตหนองแสทางตอนใต้ของมณฑลยูนนาน ต่อมา นอกจากนี้ เมื่อครั้งที่พระพุทธองค์เสด็จลงจากสวรรค์
ได้เคลื่อนย้ายอพยพลงมาตามล�าน�้าโขง และตั้งหลักแหล่ง ชั้นดาวดึงส์หลังจากเสด็จไปเทศนาโปรดพระพุทธมารดาแล้ว

อยู่อาศัยตามลุ่มน�้าสองฝั่งโขงจนถึงทุกวันนี้ เหตุนี้จึงมี ครั้งนั้นพญานาคได้ทอดกายเป็นบันไดนาคให้พระพุทธองค์
ความเชื่อว่า นาคเป็นบรรพชนที่คุ้มครองรักษาบ้านเมือง เสด็จลงสู่โลกมนุษย์ จึงเป็นที่มาของความเชื่อว่าบันไดนาค
ให้มีความร่มเย็นเป็นสุขและเจริญรุ่งเรือง เพราะนาค เป็นทางเชื่อมระหว่างสวรรค์กับโลกมนุษย์ ดังนั้น เพื่อร�าลึก

เป็นผู้บันดาลให้เกิดความอุดมสมบูรณ์ ขณะเดียวกันหากมนุษย์ ถึงคุณความดีของนาคที่มีความมุ่งมั่นศรัทธาในพระพุทธ-
เบียดเบียนธรรมชาติ นาคก็อาจดลบันดาลให้เกิดภัยพิบัติ ศาสนา จึงปรากฏงานศิลปกรรมอันงดงามเกี่ยวเนื่อง
ถึงบ้านเมืองล่มจมได้เช่นกัน กับนาคในพระอารามต่างๆ เช่น นาคที่หน้าบัน ซุ้มประตูนาค

หรือบันไดนาค เป็นต้น

ตามรอยเส้นทางธรรมแห่งศรัทธา จาริกเส้นทางบุญในมิติทางศาสนา ๕