Page 39 - E-Book พระพิธีธรรม ๒๕๕๔
P. 39
ด้ามเป็นไม้ลักษณะตับคาบใบพัดไว้ ตรงกลางทำไม้เป็นแผ่นรูปวงกลมรี
แกะตัวอักษรด้วยมุกคำว่า พระพิธีธรรม แล้วฝังลงในเนื้อไม้ ยอดพัด
และส้นพัด เป็นงา (ปัจจุบันเปลี่ยนเป็นวัสดุคล้ายงาแล้ว)
พัดพระพิธีธรรมนี้ เมื่อใช้ในขณะสวดจะมีวิธีนั่งสวดและเรียงพัด
เป็น ๒ แบบ ได้แก่ เรียงตามลำดับศักดิ์ของพัดยศ และเรียงตามคู่
การเรียงตามลำดับศักดิ์ของพัด คือ สีเหลือง สีแดง สีน้ำเงิน และสีเขียว
ส่วนการเรียงตามคู่นั้น เริง อรรถวิบูลย์ ได้กล่าวถึงลักษณะพัดพระพิธีธรรม
และการใช้ไว้ดังนี้
“...พัดยศพระพิธีธรรม มี ๔ ด้าม มีสีต่าง ๆ กันดังนี้
สีเหลือง สำหรับแม่คู่รูปที่ ๑ สีแดง สำหรับแม่คู่รูปที่ ๒ สีน้ำเงิน
เคียงแม่คู่รูปที่ ๑ สีเขียว เคียงแม่คู่รูปที่ ๒ เฉพาะพัดยศ
พระพิธีธรรมนี้ ตรงใจกลางพัดยศ ช่างสลักแกะด้วยมุกเป็นอักษรว่า
พระพิธีธรรมฝังอยู่”
๑๗
การเรียงพัดพระพิธีธรรมและวิธีการนั่งสวดตามที่กล่าวถึง
ก็จะเป็นสีน้ำเงิน สีเหลือง สีแดง และสีเขียว เพราะสีเหลืองกับสีแดงเป็นแม่คู่
นั่งอยู่ตรงกลาง ส่วนสีน้ำเงินเป็นลูกคู่ของสีเหลืองต้องนั่งด้านขวา
ของสีเหลือง สีเขียวเป็นลูกคู่ของสีแดงต้องนั่งด้านซ้ายของสีแดง ส่วนการใช้
พัดพระพิธีธรรมในพิธีการอื่น เช่น สดับปกรณ์ มาติกา บังสุกุล เป็นต้น
นิยมนั่งเรียงตามลำดับศักดิ์ของพัดยศ
๑๗ เริง อรรถวิบูลย์. เล่ม ๑, ๒๕๑๒. หน้า ๔๕. อ้างถึงใน พระครูกัลยาณสิทธิวัฒน์. ๒๕๕๑. หน้า ๙๕.
พ ร ะ พิ ธี ธ ร ร ม
33
